Xoài Việt Nam, với hương vị đặc trưng và chất lượng ngày càng được nâng tầm, đang dần khẳng định vị thế trên thị trường xuất khẩu trái cây toàn cầu. Từ chỗ chỉ quen với thị trường nội địa và các lô hàng tiểu ngạch, giờ đây xoài Việt đang từng bước bước vào sân chơi lớn, được kỳ vọng trở thành một trong những mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực, hướng đến mục tiêu tỷ đô trong những năm tới.
Vị thế của xoài Việt trên thị trường thế giới
Việt Nam hiện có khoảng 115.000 ha trồng xoài, tập trung nhiều nhất ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, Đông Nam Bộ và Nam Trung Bộ. Sản lượng xoài đạt gần 1 triệu tấn mỗi năm và không ngừng tăng. Theo định hướng đến năm 2030, diện tích trồng xoài sẽ mở rộng lên 140.000 ha, sản lượng đạt hơn 1,5 triệu tấn, phục vụ đồng thời cho tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.
Xoài Việt Nam hiện được xuất khẩu sang hơn 40 quốc gia và vùng lãnh thổ. Trung Quốc là thị trường tiêu thụ lớn nhất, chiếm trên 80% sản lượng xuất khẩu. Tuy nhiên, các thị trường như Nhật Bản, Hàn Quốc, EU, Australia, New Zealand và Hoa Kỳ đang ghi nhận mức tăng trưởng nhập khẩu đáng kể đối với xoài Việt. Đây đều là những thị trường cao cấp với tiêu chuẩn khắt khe, mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra không ít thách thức.
Tính đến 10 tháng đầu năm 2024, kim ngạch xuất khẩu xoài Việt Nam đã vượt mốc 308 triệu USD, tăng hơn 43% so với cùng kỳ năm trước. Sự bứt phá này là kết quả của việc nâng cao chất lượng vùng trồng, đẩy mạnh hoạt động sơ chế, chế biến và định vị lại hình ảnh xoài Việt trong mắt người tiêu dùng quốc tế.
Xoài Việt: Từ nông sản địa phương đến thương hiệu toàn cầu
Trong quá khứ, sản xuất xoài chủ yếu mang tính tự phát, manh mún, phụ thuộc nhiều vào thời tiết và thương lái. Tuy nhiên, vài năm gần đây, tư duy sản xuất đã thay đổi. Các vùng trồng xoài trọng điểm được quy hoạch lại, cấp mã số vùng trồng, ứng dụng công nghệ sinh học, truy xuất nguồn gốc và áp dụng tiêu chuẩn VietGAP, GlobalG.A.P.
Nhờ đó, xoài Việt đã từng bước vượt qua hàng rào kỹ thuật và tiếp cận được các thị trường khó tính như Nhật Bản, Hàn Quốc, New Zealand, Australia và châu Âu. Những thị trường này yêu cầu rất cao về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, an toàn thực phẩm và kiểm dịch thực vật. Sự hiện diện của xoài Việt ở các nước này là minh chứng rõ nét nhất cho chất lượng và uy tín ngày càng được khẳng định.
Hiện nay, Việt Nam chỉ chiếm khoảng 1,5% thị phần xuất khẩu xoài toàn cầu. So với con số hơn 12 tỷ USD của ngành xuất khẩu xoài thế giới, tỷ lệ này vẫn còn khiêm tốn. Nhưng tốc độ tăng trưởng liên tục trong những năm gần đây cho thấy dư địa phát triển là rất lớn. Mục tiêu đưa xoài Việt trở thành mặt hàng nông sản tỷ đô là hoàn toàn khả thi nếu có sự đầu tư đồng bộ và tầm nhìn chiến lược.
Xoài Việt đang đứng ở đâu trong ngành xuất khẩu toàn cầu?
Dù chưa nằm trong nhóm dẫn đầu thế giới về xuất khẩu xoài, nhưng Việt Nam đang nổi lên là quốc gia có tiềm năng tăng trưởng nhanh nhất khu vực Đông Nam Á. So với các cường quốc xuất khẩu như Ấn Độ, Mexico, Thái Lan hay Peru, lợi thế của Việt Nam là điều kiện khí hậu thuận lợi, khả năng trồng xoài quanh năm, chi phí sản xuất thấp và sự đa dạng về giống xoài.
Xoài Việt có hương vị đặc trưng, ngọt đậm, thơm thanh – phù hợp với khẩu vị nhiều thị trường quốc tế. Các giống xoài phổ biến như xoài cát Hòa Lộc, xoài Keo, xoài Đài Loan, xoài Tứ Quý... đều có chỗ đứng nhất định trên thị trường xuất khẩu. Đặc biệt, nhiều vùng trồng đã xây dựng được chỉ dẫn địa lý, thương hiệu địa phương – tạo tiền đề cho việc xây dựng thương hiệu quốc gia trong tương lai.
Điểm mạnh của Việt Nam không chỉ nằm ở chất lượng trái mà còn ở sự linh hoạt trong khâu sản xuất và đóng gói. Nhờ đó, xoài Việt dễ dàng đáp ứng được các đơn hàng vừa và nhỏ, phù hợp với nhiều phân khúc thị trường khác nhau, từ bình dân đến cao cấp.
Chiến lược nâng tầm thương hiệu xoài Việt
Để xoài Việt thực sự vươn ra toàn cầu và giữ vững vị thế lâu dài, việc tập trung vào chất lượng là yếu tố then chốt. Từ canh tác đến thu hoạch, sơ chế, bảo quản và xuất khẩu đều cần được chuẩn hóa theo các tiêu chuẩn quốc tế. Việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ sau thu hoạch, xây dựng hệ thống logistics chuỗi lạnh, và đầu tư chế biến sâu sẽ giúp gia tăng giá trị sản phẩm.
Song song đó, phát triển thương hiệu quốc gia cho trái xoài là một hướng đi không thể thiếu. Thay vì chỉ tập trung vào sản lượng, Việt Nam cần định vị xoài là sản phẩm sạch, an toàn, thơm ngon – mang bản sắc vùng miền và thể hiện tinh thần nông nghiệp hiện đại. Một chiến lược truyền thông nhất quán, kết hợp giữa câu chuyện sản phẩm và hình ảnh đất nước, sẽ giúp xoài Việt ghi dấu trong tâm trí người tiêu dùng toàn cầu.